تیم برنرزلی زمانی (سال ۱۳۶۸) وب را اختراع کرد که در شورای تحقیقات هستهای اروپا (CERN) مشغول به کار بود. وب در اصل با این هدف ایجاد شد که دانشمندان و محققین در دانشگاهها و موسسات مختلف بتوانند اطلاعات را به صورت خودکار به اشتراک بگذارند.
ایده اساسی وب، ادغام فناوریهای در حال تکامل کامپیوتری، شبکههایی از دادهها و ابرمتن برای تبدیل آنها به یک سیستم اطلاعاتی قدرتمند و با کاربری آسان به حساب میآید. نشانی اولین وب سایت در جهان، «info.cern.ch» است که وب سرور آن روی کامپیوتر NeXT در موسسه CERN اجرا میشود. اولین صفحه وب حاوی پیوندهایی به اطلاعات مربوط به پروژه WWW بود که مواردی مثل توصیف ابرمتن، جزئیات فنی برای ایجاد یک وب سرور و سایر موارد را شامل میشود.
توسعه و پیدایش HTML چگونه اتفاق افتاد؟
تیم برنرزلی در سال ۱۳۵۹ شمسی (۱۹۸۰ میلادی) نمونه اولیه حاصل یک پروژه نرمافزاری به نام ENQUIRE را ارائه کرد. ENQUIRE سیستمی برای محققین CERN بود که امکان استفاده از اسناد و به اشتراکگذاری آنها را فراهم میکرد. در سال ۱۳۶۸، تیم برنرزلی نامهای درون سازمانی نوشت و در آن یک سیستم فرامتنی مبتنی بر اینترنت را معرفی و ارائه کرد.
برنرزلی در اواخر سال ۱۹۹۰ میلادی (۱۳۶۹)، HTML را خلق کرد و نرمافزار مرورگر و سرور مورد نیاز برای استفاده از HTML را توسعه داد. اولین تعاریف پیرامون مشخصات HTML، سندی است به نام «HTML Tags» (برچسبهای HTML) که اولین بار توسط تیم برنرزلی در اواخر سال ۱۹۹۱ منتشر شد.
در این سند، ۱۸ عنصر اولیه HTML برای طراحی ساده و ابتدایی صفحات وب توصیف شدهاند. HTML یک زبان نشانهگذاری (Markup) است که وب از آن برای تفسیر و ایجاد متن، تصویر و دیگر رسانهها و تبدیل آنها به صفحات وب بصری استفاده میکنند. در طول این سالها، بهروزرسانیهای مختلفی برای HTML ارائه و این زبان نشانهگذاری به میزان زیادی نسبت به نسخه اولیه متحول شده است. در حال حاضر از نسخه پنج HTML یعنی HTML5 استفاده میشود.
با مشخص شدن مفهوم وب و شرح چگونگی پیدایش آن، اکنون زمان مناسبی است تا به موضوع کانونی این مقاله پرداخته و به این سوال پاسخ داده شود که برنامه نویسی وب چیست ؟
برنامه نویسی وب چیست ؟
میدانیم که برنامه نویسی چیست و میدانیم که برنامه نویسی کاربردهای گوناگونی دارد که یکی از آنها برنامه نویسی وب است. اما برنامه نویسی وب چیست؟ در پاسخ به سوال «برنامه نویسی وب چیست» به زبان ساده باید گفت، «برنامه نویسی وب» (Web Programming) که به آن «توسعه وب» (Web Development) هم میگویند، شامل همه اقداماتی است که به واسطه انجام آنها، قابلیتها و عملکردهای (کارکردهای) مختلف یک وب سایت ایجاد میشوند.
برنامه نویسی وب همان برنامه نویسی است، با این تفاوت که، در برنامه نویسی وب ، صفحات وب یا برنامههای کاربردی (اپلیکیشنهایی) ایجاد میشوند که در محیط وب و از طریق مرورگرها قابل دسترسی و استفاده هستند. گستره برنامه نویسی وب بسیار وسیع است و از ایجاد یک صفحه وب ساده و ایستا شروع میشود و تا ساخت وب اپلیکیشنهای پیچیده، کسب و کارهای الکترونیک و خدمات شبکههای اجتماعی ادامه پیدا میکند.
پیش از ادامه این مبحث لازم است یادآور شویم که میتوانید برنامهنویسی وب را با استفاده از مجموعه آموزش برنامهنویسی وب، مقدماتی تا پیشرفته فرادرس یاد بگیرید.
برنامه نویسی وب فرآیند کدنویسی برنامههای کاربردی است که روی یک وب سرور اجرا میشوند و افراد بسیاری میتوانند به این اپلیکیشنها از طریق اینترنت دسترسی داشته باشند و از خدمات آنها استفاده کنند. بسیاری از برنامههای کاربردی با پیادهسازی در محیط وب به عنوان «وب اپلیکیشن» (Web Application) به خوبی کار میکنند. به عنوان مثال، Gmail و Google Map نمونههایی از یک وب اپلیکیشن هستند.
میتوان از طریق این وب اپلیکیشنها ایمیل فرستاد یا مسیریابی کرد. همچنین، خدمات Google Sheets بسیار شبیه به برنامه اکسل است، با این تفاوت که Google Sheets تحت وب کار میکند و میتوان تنها با داشتن یک مرورگر از آن استفاده کرد. این وب اپلیکیشن تقریباً تمام قابلیتهای اکسل را از طریق وب و به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار میدهد. همه این امکانات و کارکردها از طریق برنامه نویسی وب فراهم شدهاند.